ΝΕΑ ΓΡΙΠΗ A (H1N1) ΚΑΙ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ

κατηγορία: Ιατρικά θέματα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ

Θεμιστοκλέους 38, 106 78 ΑΘΗΝΑ

τηλ.: 210-3813380,2103303721

Fax: 210 3834385

e-mail: eoo@otenet.gr

Αθήνα, 11-9-2009

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Καθώς η πανδημία της νέας γρίπης τύπου Α βρίσκεται σε εξέλιξη, η συνεργασία όλων των φορέων που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση της ασθένειας (ιατρικό- νοσηλευτικό προσωπικό, κοινωνικές υπηρεσίες κ.ά.) είναι εξαιρετικά κρίσιμη και σημαντική. Ο οδοντιατρικός κλάδος σχετίζεται σε πολλαπλά και διαφορετικά επίπεδα με την προστασία της δημόσιας υγείας και η κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού των επαγγελματιών της στοματικής υγείας στα θέματα της αντιμετώπισης της πανδημίας είναι απαραίτητη.

Οι οδοντίατροι -και το βοηθητικό προσωπικό που εργάζεται στα οδοντιατρεία- ανήκουν στις ομάδες που διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να νοσήσουν από την ασθένεια [Βλ. Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση πανδημίας γρίπης σελ. 28, παρ. 4.4.1.Προτεινόμενες ομάδες για κατά προτεραιότητα εμβολιασμό, 1. Εργαζόμενοι σε χώρους υγείας] (γεγονός που επιβεβαιώνεται από την ανάγκη εμβολιασμού και των δύο προαναφερθέντων ομάδων) ενώ ταυτόχρονα τα οδοντιατρεία είναι εν δυνάμει χώροι διασποράς της νόσου. Επιπλέον, η οδοντιατρική περίθαλψη σε περιόδους φόβου ή/και πανικού μπορεί να είναι εξαιρετικά δυσχερής και επιζήμια για το κοινωνικό σύνολο (βλ. πρώτη περίοδος της επιδημίας Aids), γεγονός που συνδέεται με χαμηλή επισκεψιμότητα στα οδοντιατρεία, έλλειψη απαντήσεων σε ανάγκες οδοντιατρικής φροντίδας, καχυποψία, λανθασμένες αντιλήψεις, πανικό κ.ά.

Η εμπλοκή του οδοντιατρικού δυναμικού της χώρας στην αντιμετώπιση της γρίπης αφορά δύο πεδία: εκείνο της πρόληψης της μετάδοσης της γρίπης στα Οδοντιατρεία και εκείνο της ευαισθητοποίησης του κοινού στα ζητήματα πρόληψης της νόσου.

Πρόληψη της μετάδοσης της γρίπης στα Οδοντιατρεία και τα Οδοντιατρικά Τμήματα.

Οι ασθενείς με μια οξεία αναπνευστική λοίμωξη μπορούν να παρουσιαστούν κάθε στιγμή για οδοντιατρική θεραπεία. Ο αρχικός στόχος του ελέγχου της μόλυνσης είναι να αποτραπεί η μετάδοση της ασθένειας. Η έγκαιρη ανίχνευση μιας πιθανής ή επιβεβαιωμένης περίπτωσης της νέας γρίπης Α/Η1Ν1 και η γρήγορη απομόνωση της από τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού, θα μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης. Για να αποτραπεί η μετάδοση των αναπνευστικών μολύνσεων,  συμπεριλαμβανομένης της γρίπης, κατά τη διάρκεια των επισκέψεων στα διάφορα ιατρεία πρέπει να εφαρμοστούν τα ακόλουθα μέτρα ελέγχου της μόλυνσης, αμέσως με την πρώτη επαφή με ένα ενδεχομένως μολυσμένο άτομο.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η αυστηρή τήρηση μέτρων πρόληψης των μολύνσεων στο χώρο του οδοντιατρείου είναι επιτακτική ανάγκη και αποσκοπεί στην προάσπιση της υγείας των οδοντιατρικών ασθενών, της υγείας του οδοντιάτρου και του βοηθητικού προσωπικού και, τέλος, του κύρους των επαγγελμάτων υγείας. Επειδή όλοι οι νοσούντες από τον ιό δεν μπορούν να εντοπισθούν μόνο από το ιατρικό ιστορικό, τη φυσική εξέταση και τις εργαστηριακές εξετάσεις, οι προφυλάξεις επαφής με το αίμα, τα παράγωγά του και τα εκτινασσόμενα σταγονίδια πρέπει να λαμβάνονται πάγια σε όλους τους ασθενείς του οδοντιατρείου. Η τήρηση αυτών των μέτρων κατά των μολύνσεων, που χαρακτηρίζονται ως πάγιες προφυλάξεις, αφορά όλες τις φάσεις παροχής οδοντιατρικής φροντίδας και όλους τους ασθενείς. (Κίνδυνοι και μέτρα πρόληψης λοιμώξεων στο οδοντιατρείο, Τζούτζας Γ. και Λάσκαρης Ι., ΚΕΕΛ, Αθήνα 1994)

Μέτρα ελέγχου της μόλυνσης κατά τη διάρκεια της εξέτασης του ασθενή

• Οι ασθενείς με μια οξεία αναπνευστική λοίμωξη πρέπει να αναγνωριστούν κατά την είσοδο στο ιατρείο και να τοποθετηθούν σε ένα ξεχωριστό δωμάτιο με την πόρτα κλειστή.
• Προσφέρετε μίας χρήσης χειρουργική μάσκα στα άτομα που βήχουν, ή δώστε τους χαρτομάντιλα και ειδικά δοχεία για να πετάξουν τα χρησιμοποιημένα.
• Το άρρωστο άτομο πρέπει να φοράει τη χειρουργική μάσκα όταν είναι έξω από το ιατρείο, στο χώρο αναμονής. Οι προηγούμενες οδηγίες εμφανίζονται www.keelpno.gr (οδηγίες για την εφαρμογή μέτρων αναπνευστικής υγιεινής σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας. Μάιος 2009).
• Το οδοντιατρικό προσωπικό που αξιολογεί και εξετάζει έναν ασθενή με πιθανή γρίπη και κίνδυνο εκτίναξης σταγονιδίων πρέπει να φοράει μίας χρήσης χειρουργική μάσκα,  γάντια, ιατρική μπλούζα με μακριά μανίκια, και γυαλιά προστασίας ματιών  για να αποτρέψει την άμεση έκθεση του δέρματος και του επιπεφυκότος. Σε περιπτώσεις απλής εξέτασης χωρίς κίνδυνο εκτίναξης σταγονιδίων, αρκεί η χρήση μάσκας και γαντιών. Αυτές οι συστάσεις μπορούν να αλλάξουν καθώς παρουσιάζονται συνέχεια πρόσθετες πληροφορίες. Ελέγξτε τις ιστοσελίδες της νέας γρίπης των ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. και CDC για τις επικαιροποιημένες αναπροσαρμογές   www.keelpno.gr (επικαιροποίηση μέτρων πρόληψης και μετάδοσης του νέου ιού γρίπης Α/Η1Ν1. Οδηγίες για τους χώρους παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αύγουστος 2009.) και  www.cdc.gov/swineflu/guidelines_infection_control.htm .
• Το οδοντιατρικό και  υγειονομικό προσωπικό που έρχεται σε επαφή με πιθανό ασθενή/αναπνευστικές εκκρίσεις/μολυσμένα αντικείμενα και υλικά, πρέπει να κάνει προσεκτική υγιεινή των χεριών πριν και μετά την χρήση των γαντιών, γιατί η χρήση των γαντιών σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά την υγιεινή των χεριών. Πλύσιμο με την κατάλληλη ποσότητα σαπουνιού (3-5 ml) για τουλάχιστον 15 sec, με προσοχή στον καθαρισμό του αντίχειρα, των καρπών, των ακροδακτύλων και μεσοδακτύλιων πτυχών καθώς και στο κλείσιμο της βρύσης με χάρτινη χειροπετσέτα μετά την ολοκλήρωση του πλυσίματος.   Εναλλακτικά ή συμπληρωματικά, μετά το πλύσιμο και στέγνωμα των χεριών, επάλειψη τους με αντισηπτικό διάλυμα με βάση το οινόπνευμα 70%. Οι οδηγίες περιγράφονται στην ιστοσελίδα www.keelpno.gr (επικαιροποίηση μέτρων πρόληψης και μετάδοσης του νέου ιού γρίπης Α/Η1Ν1. Οδηγίες για τους χώρους παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αύγουστος 2009.)
• Οι κλασικές οδηγίες καθαρισμού και απολύμανσης του χώρου που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια των εποχικών μορφών γρίπης μπορούν να εφαρμοστούν και στην περίπτωση της νέας γρίπης. Σημειώνεται ότι ο ιός της νέας γρίπης αδρανοποιείται με διάλυμα αλκοόλης 70% ή με υποχλωριώδες νάτριο (διάλυμα 10%). Περισσότερες επικαιροποιημένες πληροφορίες για τις οδηγίες αυτές μπορούν να βρεθούν  στις ιστοσελίδες www.keelpno.gr (επικαιροποίηση μέτρων πρόληψης και μετάδοσης του νέου ιού γρίπης Α/Η1Ν1. Οδηγίες για τους χώρους παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αύγουστος 2009.

Συχνές ερωτήσεις

1) Τι κάνουμε εάν ένας ασθενής παρουσιαστεί για προγραμματισμένη οδοντιατρική θεραπεία και έχει  οξέα αναπνευστικά συμπτώματα με ή χωρίς πυρετό;

Εάν ο οδοντίατρος υποψιάζεται ότι η ασθένεια θα μπορούσε να οφείλεται στη νέα γρίπη Α/Η1Η1 (τα συμπτώματα περιλαμβάνουν τον πυρετό, τους σωματικούς πόνους, τη ρινική καταρροή, τον επώδυνο λαιμό, τη ναυτία, ή τον εμετό ή τη διάρροια), η προγραμματισμένη οδοντιατρική θεραπεία πρέπει να αναβληθεί και ο ασθενής πρέπει να σταλεί στο θεράποντα γιατρό του υπεύθυνο για τη γρίπη, που σύμφωνα με οδηγίες του Υπουργείου Υγείας μπορεί να είναι Παθολόγος, Πνευμονολόγος, Γενικής Ιατρικής, Παιδίατρος για τα παιδιά. Ο θεράπων γιατρός θα αποφασίσει εάν χρειάζονται περαιτέρω εξετάσεις για τη διάγνωση της γρίπης ή θεραπεία.

2) Τι κάνουμε εάν ένας ασθενής που έχει τα οξέα αναπνευστικά συμπτώματα της νέας γρίπης χρειάζεται επείγουσα οδοντιατρική θεραπεία;

Σύμφωνα με την ADA, εάν η επείγουσα οδοντιατρική θεραπεία που παράγει σπρέι σταγονιδίων και αερολύματος είναι απαραίτητη και η νέα γρίπη Α/H1N1 έχει επιβεβαιωθεί, η θεραπεία πρέπει να παρασχεθεί σε ένα ίδρυμα (π.χ., νοσοκομείο με οδοντιατρικό τμήμα).

Το  υγειονομικό προσωπικό που αντιμετωπίζει τους ανωτέρω ασθενείς πρέπει να έχει, κατά την είσοδο στο δωμάτιο και κατά την διάρκεια εκτέλεσης των οδοντιατρικών πράξεων, το πλήρη ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό που περιλαμβάνει τα εξής: μάσκα καλής εφαρμογής και υψηλής αναπνευστικής προστασίας (FFP3/ N95), οφθαλμική προστασία (π.χ. γυαλιά ευρέως οπτικού πεδίου ή ασπίδα προσώπου), καθαρή, μη αποστειρωμένη, ποδιά μίας χρήσης με μακριά μανίκια και γάντια  www.keelpno.gr (επικαιροποίηση μέτρων πρόληψης και μετάδοσης του νέου ιού γρίπης Α/Η1Ν1. Οδηγίες για τους χώρους παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αύγουστος 2009). Η χρήση των μασκών αυτών πρέπει να είναι στα πλαίσια ενός πλήρους προγράμματος αναπνευστικής υγιεινής και προστασίας σύμφωνα με τους κανονισμούς ασφάλειας και υγιεινής στην εργασία.  Οι πληροφορίες για τα προγράμματα αναπνευστικής προστασίας και τις κατάλληλες διαδικασίες δοκιμής στις Η.Π.Α εμφανίζονται στο www.osha.gov/SLTC/etools/respiratory

Σε περίπτωση που οι συνθήκες επιβάλλουν άμεση οδοντιατρική θεραπεία στο ιδιωτικό οδοντιατρείο, ο οδοντίατρος λαμβάνει τις προφυλάξεις, σύμφωνα με τις ανωτέρω οδηγίες , και αντιμετωπίζει το περιστατικό ει δυνατόν μόνο του.

3) Τι κάνουμε εάν το υγειονομικό προσωπικό παρουσιαστεί στο χώρο εργασίας με οξέα αναπνευστικά συμπτώματα;

• Προσωπικό που παρουσιάζει συμπτώματα όμοια με γρίπη (πυρετός με βήχα ή επώδυνο λαιμό, μυϊκούς πόνους) δεν πρέπει να προσέρχεται στην εργασία και να παραμένουν στο σπίτι τους για 1 ημέρα, τουλάχιστον μετά τον πυρετό και μέχρι την πλήρη αποδρομή των συμπτωμάτων τους, περιορίζοντας τις μετακινήσεις τους στις απολύτως απαραίτητες. Κατά την παραμονή τους στο σπίτι πρέπει να τηρούν σχολαστικά τα μέτρα υγιεινής των χεριών και τα γενικότερα μέτρα πρόληψης των λοιμώξεων www.keelpno.gr (επικαιροποίηση μέτρων πρόληψης και μετάδοσης του νέου ιού γρίπης Α/Η1Ν1. Οδηγίες για τους χώρους παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αύγουστος 2009).
• Το υγειονομικό προσωπικό που ήρθε σε επαφή με επιβεβαιωμένη, πιθανή, ή ύποπτη περίπτωση ασθενούς με τον ιό της νέας γρίπης Α/H1N1 και δεν χρησιμοποίησε τον κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό μπορεί να λάβει χημειοπροφύλαξη σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού του.
• Υγειονομικό προσωπικό που έχει δυσκολία αναπνοής, ή θεωρείται σοβαρά άρρωστο, πρέπει να αναζητήσει την άμεση ιατρική παρακολούθηση.

Οι Οδηγίες και οι πληροφορίες που περιέχονται στο παρόν κείμενο είναι με βάση τα σημερινά δεδομένα.

Πρόληψη/ Ενημέρωση-Εκπαίδευση-Ευαισθητοποίηση του κοινού.

Στο οδοντιατρείο

Ο οδοντίατρος, αλλά και το εκπαιδευμένο βοηθητικό προσωπικό, μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τους ασθενείς στην τήρηση των βασικών κανόνων υγιεινής, όπως έχουν ανακοινωθεί από το ΚΕΕΛΠΝΟ, και να λύσουν απορίες σχετικά με τα διάφορα χαρακτηριστικά της γρίπης. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται οδοντίατροι και νοσηλευτικό προσωπικό, να έχουν καλή γνώση του αντικειμένου και κυρίως να εξηγούν τις διάφορες πτυχές των θεμάτων με σαφήνεια και απλή γλώσσα. Καθώς η στοματική κοιλότητα σχετίζεται άμεσα με το αναπνευστικό σύστημα, οι τακτικές επισκέψεις των ατόμων στο οδοντιατρείο, αποτελούν μία εξαιρετική ευκαιρία ενημέρωσης και αγωγής υγείας για τη προστασία από τη νέα γρίπη.

Στη κοινότητα

ΚΕΝΤΡΑ ΥΓΕΙΑΣ (Ε.Σ.Υ.), ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΙΑ

Οι οδοντίατροι που απασχολούνται σε Κέντρα Υγείας ή στα Δημοτικά Οδοντιατρεία, μπορούν να ενσωματώσουν τις οδηγίες και τους κανόνες πρόληψης διασποράς της νέας γρίπης, στα προγράμματα αγωγής στοματικής υγείας που υλοποιούν στον μαθητικό πληθυσμό της ευθύνης τους. Καθώς είναι εξοικειωμένοι με το σχολικό περιβάλλον και σε συνεργασία με τις εκπαιδευτικές μονάδες της περιοχής (Γραφεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, Κέντρα Πρόληψης) μπορούν να ευαισθητοποιήσουν και να εκπαιδεύσουν την σχολική κοινότητα (μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς) στη σπουδαιότητα της τήρησης των κανόνων υγιεινής και να κατευθύνουν τον πληθυσμό στην σωστή χρήση των υπηρεσιών υγείας.

Το ίδιο μπορεί να γίνει και με άλλες ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι τα άτομα της τρίτης ηλικίας, περιθωριοποιημένες ομάδες κ.ά.

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ

Οι περισσότεροι Οδοντιατρικοί Σύλλογοι της χώρας υλοποιούν προγράμματα αγωγής στοματικής υγείας σε διάφορες ομάδες του πληθυσμού, κυρίως σε νηπιαγωγεία και σχολεία. Παράλληλα, σε όλους του Συλλόγους υπάρχουν Τοπικοί Συντονιστές για την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης -σε συνεργασία με την Ε.Ο.Ο.- γεγονός που βοηθά τον συντονισμό δράσεων στο σχολικό περιβάλλον με την ενσωμάτωση των ζητημάτων της νέας γρίπης στην θεματολογία των παρεμβάσεων. Και σε αυτή την περίπτωση κρίνεται σημαντική η συνεργασία με την σχολική κοινότητα.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΩΝ

Το οδοντιατρικό δυναμικό, με εθελοντική συμμετοχή, μπορεί να συνδράμει στα προγράμματα πανδημικού εμβολιασμού που οργανώνει το ΥΥΚΚΑ, προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία και ο προγραμματισμός του Υπουργείου. Για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται η κινητοποίηση και η άριστη συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων (Σύλλογοι, Εθνικό Συμβούλιο Πανδημίας κλπ) και φυσικά η εθελοντική συμμετοχή των οδοντιάτρων.

Τέλος, κρίνεται ιδιαίτερης σημασίας η ενημέρωση των επαγγελματιών της στοματικής υγείας στα ζητήματα της νέας γρίπης, ο εφοδιασμός τους με το αντίστοιχο υλικό, η ευαισθητοποίησή τους για επαγρύπνηση σε σχέση με τα περιστατικά που δέχονται στα οδοντιατρεία αλλά και η κατανόηση και υποστήριξη του σημαντικού ρόλου που μπορούν να παίξουν στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

Χρήσιμες ιστοσελίδες:

www.keelpno.gr  

www.osha.gov/SLTC/etools/respiratory

www.cdc.gov/swineflu/guidelines_infection_control.htm

www.cdc.gov/swineflu

www.ada.org/prof/resources/topics/swine_flu.asp

www.cdc.gov/swineflu/recommendations.htm

Τη συλλογή των στοιχείων και τη επιμέλεια του κειμένου είχαν:

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΤΣΙΚΗΣ, Πρόεδρος Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΥΓΙΔΑΚΗΣ, Διδάκτωρ Οδοντιατρικής-Παιδοδοντίατρος

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ, Υγιεινολόγος-Οδοντίατρος ΕΣΥ

Για την

 Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία

Ο Πρόεδρος

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΑΤΣΙΚΗΣ 

επιστροφή στη κατηγορία

• ΑΡΧΙΚΗ |
• ΠΕΡΙ Ο.Σ.Ρ. |
• ΓΙΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΥΣ |
• ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ |
• ΣΥΝΕΔΡΙΑ-ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ |
• ΑΛΛΑ ΘΕΜΑΤΑ |
• ΕΠΟΙΚΟΙΝΩΝΙΑ |